Düzey D Egzersizleri Nelerdir?
Düzey D Egzersizleri Nelerdir? : Tanımlama ve Yorumlama:
Koklear implant kullanıcısının amaçlan;
1. Devam eden konuşmayı tanıma
2. Günlük konuşmalar esnasında kullanılacak yardımcı taktikleri kazanmadır.
1. Daha Önceden Öğrenilmiş Konuşma
(a) Konu ile ilgili ipucu içeren cümleler
Amaç
Koklear implant kullanıcısının günlük olaylar sırasında kullanılan deyim ve cümleleri tanıması amaçlanır. Cümlelerin başlığı ile ilgili bir ipucu verilir.
Yöntem:
1. Koklear implant kullanıcısına dudaktan okuma yöntemi ipucu vererek beş adet günlük yaşantıda kullanılan deyim ya da soru duyacağı açıklanır.
Örneğin;
İPUCU: SENİNLE İLGİLİ SORUNLAR Adın ne?Kaç yaşındasın?Okula gidiyor musun?Kardeşin var mı?
Kullanılabilecek diğer başlıklar:
• Evin ile ilgili sorular
• Sevdiğin yemekler hakkında sorular
• Yemek sırasında kullanılan cümleler
• Sabahları kullandığımız ifadeler
• Gece olunca kullandığımız ifadeler
2. Uyaran koklear implant kullanıcısına dinletilir. Duyduğu cümleyi tekrarlaması istenir.
3. Uyaran en çok iiç kez tekrarlanır. Eğer soruyu başarı ile tekrarlayamıyorsa cümledeki anahtar kelimeler tekrarlanarak yeniden uyaran dinletilir.
4. Bir başlık ile ilgili sorularda %90 başarıya ulaşılmışsa diğer başlıklar için 1-3 aşamaları tekrarlanır.
(b) Konusu olmayan cümleler
Amaç:
Koklear implant kullanıcısına günlük yaşantıda kullanılan cümleler duyacağına dair genel bir ipucu verilir. Duyduğu cümleyi tekrarlaması istenir.
Yöntem:
1. Kullanıcıya her gün sıklıkla kullanılan cümleler duyacağı söylenir.
Her cümle seti için 10 cümle okunur.Örneğin;Merhaba (koklear implant kullanıcısının adı)Nasılsın?Ben çok iyiyim teşekkür ederim.
2. (a) aşamasındaki koklear implant kullanıcısının motivasyonunu arttırıcı stratejiler uygulanır.
3. Bir başlığa ait 10 cümle sunulduktan sonra diğer bir grup cümle dinletilir. Cümleler dinletilmeden önce cümlelerin ‘günlük kullanılan cümleler’ olduğu ipucu verilir.
2. Daha Önceden Öğrenilmiş İlgili Cümleler
Amaç:
Koklear implant kullanıcısı günlük yaşantıda kullanılan cümleleri tanımlamaya yönlendirilir. Başlık hakkındaki bilgi dudaktan okuma yöntemi de kullanılarak ipucu olarak verilir. Daha sonra cümleler, deyimler ve soru cümleleri sadece işitsel olarak sunulur.
Yöntem:
1. Koklear implant kullanıcısına başlık hakkındaki ipucu verilir. Daha sonra başlık ile ilgili 5 cümleden bir okunur.
Örneğin;
İPUCU: OKULDA Okulunun adı ne?En sevdiğin ders hangisi?Öğretmenin kim?
Diğer başlıklar aşağıdakiler olabilir;
Akşam yemeğiBanyodaMutfaktaEvAile
2. Koklear implant kullanıcısı önce duyduğu cümleyi tekrarlar. Daha sonra diğer cümleler okunur.
3. Eğer tekrarlamakta zorluk çekerse aşağıdaki stratejileri kullanması için yönlendirilir;
Örneğin;
Cümlenin tekrarlanması için istekte bulunmaCümlenin farklı bir şekilde tekrarlanması için istekte bulunma.
Eğer koklear implant kullanıcısı cümleleri tekrarlamakta hala sıkıntı çekmekteyse anahtar bir kelime sunun. Çok gerekli olmadıkça görsel bir ipucu kullanılmaz.
4. Tüm cümleler bir kez tekrarlandığında başka bir başlık ile ilgili cümleleri sunun.
3. Kolay Hikayeler
Amaç:
Koklear implant kullanıcısı kısa bir paragraf ile sağlanan bilgiyi anlamaya ve bu bilgileri anladığını paragraf ile ilgili soruları yanıtlayarak göstermelidir.
Yöntem:
1. Paragraf herhangi bir görsel ipucu kullanılmadan okunur.
2. Koklear implant kullanıcısına paragrafın başlığı sorulur. Başlığı söyleyemezse paragraf tekrar okunur.
3. Paragrafın başlığı ile ilgili bir bilgi alınamazsa, başlık görsel ipuçları da kullanılarak söylenir ve paragraf üçüncü kez tekrarlanır. Paragrafın başlığını adlandırabilirse paragraf ile ilgili sorulara geçilir.
Örneğin;
Kahvaltı günün en önemli öğünüdür. Bize sabahları enerji verir. Birçok kişi sabah saat 7.00 de kahvaltı yapar. Ben kahvaltıda en çok reçel, ekmek ve portakal suyunu seviyorum. Pazar günleri ise bütün ailem ile beraber kahvaltı yapabiliyoruz.
Sorular:
Ben ne hakkında konuşuyordum?Ne zaman kahvaltı edersin?Kahvaltıda yumurta yemeyi sever misin?Kahvaltıda en çok ne yemeyi seversin?Ben en çok ne yemeyi severim?Bir çok kişi saat kaçta kahvaltı ediyor?Pazar günleri kimlerle kahvaltı yapıyorsun?
Diğer başlıklar şunlar olabilir;
Okul ve dersler Çocuk bahçeleri Oyuncaklar Yiyecekler ve yemek Alışveriş
4. Başlık İle İlgili Cümleler
Amaç:
Kökler implant kullanıcısına bir başlık verilir ve başlık ile ilgili cümleleri anlaması istenir. Cümleler uygulanan ortamla direkt olarak ilişkili olmayabilir.
Yöntem:
1. Görsel ipuçları kullanılarak başlık, koklear implant kullanıcısına sunulur.
Örneğin;
TELEVİZYON
Ne seyrediyorsun?Haberleri aç.Bu reklamlardan nefret ediyorum.Bu akşam güzel bir film var.
Diğer başlıklar şunlar olabilir;
Yiyecekler Oyuncaklar Spor Okul Sağlık Meslekler Ev eşyaları Giyecekler Matematik Hayvanlar Meyveler Sebzeler Haftanın günleri Mevsimler Aylar
2. Beş cümleden biri koklear implant kullanıcısına sunulur. Koklear implant kullanıcısı cümleyi tekrarlar.
3. Eğer koklear implant kullanıcısı üç tekrara rağmen cümleleri tekrarlamakta zorlanıyorsa cümleye ait bir anahtar kelime sunun. Bu kelime daha önceden klinisyen tarafından belirlenmiş olmalıdır.
4. Koklear implant kullanıcısı zorluk çekmeye devam ediyorsa stratejileri kullanması için motive edilir.
5. Bir konu bitince başka bir konuya geçilir.
5. İpucu Kelime İle İlişkisi Olmayan Cümleler
Amaç:
Koklear implant kullanıcısı verilen ipucu ile cümleleri tanımaya yönlendirilir. Cümlelerde başlık için kullanılan kelime geçmemelidir.
Yöntem:
1. Koklear implant kullanıcısına anahtar kelime yazılı bir şekilde verilir ve işiteceği cümlenin bu kelime ile ilgili olduğu söylenir. Anahtar kelimenin cümlede bulunmadığı önemle vurgulanır.
Örneğin,
OKUL Öğretmenim bana aferin dedi.
2. Koklear implant kullanıcısı cümleyi tekrarlar. Eğer zorluk çekiyorsa cümle tekrar dinletilir. Üç tekrardan sonra hala tekrarlamakta zorluk çekiyorsa, cümledeki bir veya iki kelime dudaktan okuma yöntemi de kullanılarak cümle tekrarlanır. Ayrıca stratejileri kullanması için cesaretlendirilir.
3. Bir cümleyi tekrarlamayı başardığında diğer cümle tekrarlanır. Her seansta5-10 cümle ile çalışılır.
6. Açık Uçlu Cümleler: İpucu Kelime Olmadan
Amaç:
Koklear implant kullanıcısı ilişkili olmayan cümleleri tekrarlamaya yönlendirilir. Cümlelerin bazıları konusundan tahmin edilebilir. Yani, cümlenin başından geri kalanı tahmin edilebilir. Bazı cümleler ise daha az tahmin edilebilme özelliğine sahip olup, verilmek istenen mesajın anlaşılması cümlenin ümünün anlaşılmasına bağlıdır.
Yöntem:
1. Koklear implant kullanıcısına 10 adet cümle duyacağını ve bu cümlelerin birbiri ile alakalı olmadığını açıklanır. Bazı cümlelerin diğerlerine göre anlaşılmasının daha kolay olmalıdır. Cümlelerden bazıları bir bölümü duyulduğunda da anlaşılabilecek cinsten, bazılarında ise bunun mümkün olmadığı açıklanır.
Örneğin;
Öğretmenim çok ders verdi.Bugün çok hasta olduğum için hastaneye gittim.Bu cümlelerin her ikisi de baştaki veya sondaki ifadeden tahmin edilebilircümlelerdir. Bu nedenle koklear implant kullanıcısı cümlenin bir bölümünüanlarsa geri kalanını da tahmin edebilir.Daha az tahmin edilebilir cümleler;Sabah uyandığımda hava karanlıktı.Çocuklar çok gürültü yaptı.
2. Koklear implant kullanıcısı duyduğu cümleyi tekrarlar. Eğer cümleyi tekrarlamakta zorlanırsa cümleyi tekrarlanır. İlave bilgi almak için stratejileri kullanması için yönlendirilir. Yararı olmazsa, aşağıdaki stratejiler ilave edilir ;
• İlgili bir başlık bulma
• Konu ile ilgili bir ipucu verme
• Anahtar kelime kullanarak ipucu sağlama
3. Koklear implant kullanıcısı bir cümleyi tekrarladığında geri kalan cümleler sunulur.
4. İleri Seviyedeki HikayelerAmaç:Koklear implant kullanıcısı hikaye uzunluğundaki bilgileri anlamaya ve konuilgili soruları cevaplandırmaya yönlendirilir.
Yöntem:
1. Koklear implant kullanıcısına hikaye okunur. Hikayeyi sadece dinlemesini, cümleleri tekrarlamaya gayret etmemesini belirtin. Dört hikaye hazırlanmalıdır. Hikayelerden ilki bir paragraf, İkincisi iki paragraf, üçüncüsü üç paragraf ve dördüncüsü dört paragraf uzunluğunda olmalıdır. Eğer koklear implant kullanıcısı zorluk çekmiyorsa daha uzun hikayeler kullanılabilir.
Bir paragraftık hikaye örneği;
BÜTÜN ÇOCUKLAR OYUN OYNAMAYI ÇOK SEVERLER. KIZLAR GENELLİKLE BEBEKLERİ İLE EVCİLİK OYNARLAR. ERKEK ÇOCUKLAR İSE TOP, ARABA İLE OYNAMAYI SEVERLER. BAZEN KIZLAR VE ERKEKLER BERABER OYNARLAR. BERABER OYNANAN OYUNLAR SAKLAMBAÇ, KÖREBE, KOVALAMACAGİBİ OYUNLARDIR. ÇOCUKLAR BU OYUNLARI OKUL BAHÇELERİNDE YA DA PARKLARDA OYNARLAR.
Sorular:
Çocuklar ne yapmayı severler?Kızlar ne ile oynar?Erkek çocuklar ne ile oynar?Kızlar ve erkekler beraber oynarlar mı?Beraber oynanan oyunlar hangileridir?Çocuklar bu oyunları nerede oynarlar?
2. Kökler implant kullanıcısına hikayeyi anlayıp anlayamadığı sorulur. Eğer anlayamamışsa hikayeyi her cümle veya paragrafta durularak tekrar okunur.
1. Koklear implant kullanıcısı paragrafta anlatılan konu hakkında bilgi sahibi olmuşsa, soruları sormaya başlanır. Koklear implant kullanıcısı soruları tekrarlamaya değil soruları yanıtlamaya yönlendirilir. Her hikaye için en az 5 soru hazırlanmalıdır.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
