Dezenfeksiyon Ve Antisepsi Dezenfeksiyonu Etkileyen Etmenler
Dezenfeksiyon Ve Antisepsi Dezenfeksiyonu Etkileyen Etmenler : Dezenfeksiyon ve antisepsinin daha çök kimyasal maddelerle yapıldığı bilinmektedir. O halde olay kimyasal maddelerle mikroorganizmalar arasındaki ilişkilere bağlı bir olaydır. Bu ilişki sonucunda mikropların végétatif şekilleri etkilerini kaybederler, ölürler ve ortadan kalkarlar. Kimyasal maddelerin mikroplar üzerindeki bu etkisini etkileyen çeşitli etmenler vardır.
1— Dezenfektan kimyasal maddelerin yoğunluğu :Kimyasal maddelerin dezenfektan ya da antiseptik etkileri yoğunlukları arttıkça fazlalaşmaktadır. Yoğunluk arttıkça etkiledikleri mikroorganizma sayısı ve mikroplar üzerindeki zarar verici etki de çoğalır. Birçok kimyasal madde yüksek yoğunlukta jermisid yani mikrop öldürücü iken daha az yoğunluklarda aynı mikroorganizmalar üzerindeki etkileri mikrobiyostatiktir. Yoğunluğun artması ile dezenfektan etkinin artması aynı oranda yükselmez. Nihayet belli bir yoğunluktan sonra etki değişmez olur. Bu duruma göre her kimyasal dezenfeksiyonun en iyi etkili olduğu bir optimal yoğunluğu vardır. Dezenfektan ya da antiseptiklerin bu yoğunluklarda kullanılmaları amaçlanır.
2— Dezenfektan ya da antiseptiğin etki süresi :Bir kimyasal maddenin mikroorganizmalar üzerine gerekli etkiyi gösterebilmeleri için birlikte olmaları gereken yeterli bir süreye gereksinim vardır. Bu süre kimyasal maddenin yapışıra, ortamın nemine, ısıya, mikroorganizmaların cins ve sayısına ve başka etmenlere bağlı olarak kısa ya da uzundur.
3— Isı :Isı derecesi arttıkça dezenfektan maddenin içinde eritilmiş ya da sulandırılmış olduğu sıvıdaki iyonizasyon miktarı ve dolayısı ile etkisi de artar. Isı azaldıkça etkisinde de azalma olur, ismin artması ile etkinin artması her dezenfektan ve etkilenen her mikroorganizma için belli bir katsayı oranında artış gösterir.
4— pH derecesi:Her dezenfektanın en fazla iyonize olabildiği bir en az ve bir de en çok pH sınırı vardır. Ortamın pH derecesi optimalden ne kadar uzaklaşırsa mikroorganizmaların dezenfektana olan dirençleri de o kadar azalacağından etkisi o nisbette artar.
5— Ortamda bulunan ve mikroorganizmaları çevreleyen organik maddeler :Mikroorganizmaların etrafını saran kan, serum, muküs, dışkı, doku maddeleri vb. maddeler, mikropların dezenfektan madde ile doğrudan temasını engellediklerinden ve ayrıca çoğu kimyasal maddenin yapısını bozduklarından özellikle protein denaturasyonu yolu ile etkili olan dezenfektanların etkilerinin azalmasına yol açarlar.Yine ortamda bulunabilecek ve dezenfektan ile kimyasal antagonist etki taşıyan başka kimyasal maddeler onunla birleşikler yaparak etkisini azaltırlar. Örneğin demir klorür ve karbon, fenolün etkisini giderir.Yüzey gerilimi azaltıcı maddelerin varlığı dezenfektanın ıslatma ve yayılma yeteneğini artırarak mikroorganizmalarla daha kolay ve doğrudan ilişki kurmasını sağladığından olumlu yönde etkili olurlar. Yüzey gerilimi azaltıcı özelliği bulunan dezenfektanların etkisi bu yoldan da artmaktadır. Ortamın ozmotik basıncının yüksek olması mikroorganizma hücresinin suyunu azaltacağından dezenfektana olan direncini arttırır.
6— Mikroorganizmalara bağlı etmenler :Mikroorganizmaların cinsine göre dezenfektanın etkisi değişik olabildiği gibi onların bulundukları yaşam evresine göre de etki ayrımı gösterir. Örneğin végétatif şekiller daha duyarlı, sporlar daha dirençli, logaritmik üreme dönemindeki mikroplar daha duyarlı, stasyoner üreme dönemindekiler daha dirençlidirlerAyrıca ortamdaki mikroorganizma sayısı da olumsuz yönde etki göstererek dezenfektanın etkili olabilmesi için daha çok ve yoğun miktarlarda ve daha uzun süre temasta kalmasını gerektirir. Aynı topluluktaki mikroplar bir dezenfektana aynı derecede duyarlı olmayabilirler. Toplulukta çok duyarlı mikroplar olduğu gibi dezenfektanlardan etkilenmeyen dirençli mutantlar da bulunabilir.
7— Ağır metallerin oligodinamik etkisi :Gümüş, bakır, altın gibi ağır metaller birlikte bulundukları lik- roorganizmalara öldürücü ya da üremelerini engelleyici dezenfektan etki yaparlar. Bu etki metallerin ortama yayılan iyonlarının etkisi ile olmaktadır
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
