Çocuklukta tüberküloz ve testis iltihabı kısırlığa yol açabiliyor

Ankara Özel Koza Hastanesi Başhekimi, Kadın Hastalıkları Doğum Uzmanı Operatör Dr. Osman Denizhan Özgün, halk arasında verem olarak bilinen tüberküloz ile testis iltihabının kısırlığa yol açabildiğini belirterek, "Çocuklarda ergenliğe geçişte görülebilecek bazı sorunlar, ilerleyen yaşlarda normal yollarla anne baba olabilmelerini doğrudan etkiler. Her çocuğun ergenlik çağında, üreme sağlığı açısından hekim muayenesinden geçmesi gerekiyor" dedi.

Özgün, ANKA'ya yaptığı açıklamada, kızlarda 13.5, erkeklerde 14 yaşında ergenlik bulgularının başlamaması ile kendini gösteren ergenlik gecikmesinin nedeninin, yapısal ya da ailevi olabileceği gibi bazı doğumsal ya da hormonal hastalıklardan kaynaklanabildiğini bildirdi. Beslenme bozuklukları, aşırı egzersiz ve süreğen hastalıkların da ergenlik gecikmesine neden olabildiğine dikkat çeken Özgün, şöyle konuştu:

"Kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce ergenlik bulgularının belirmesiyle ortaya çıkan erken ergenlikte ise kızlarda genelde erken dönemde tek veya çift taraflı meme gelişimi, erkeklerde testislerde büyüme ve genital bölgede kıllanma görülüyor. Kızlarda genelde neden saptanamazken, erkeklerde çoğunlukla altta yatan bir hastalık tespit ediliyor. Erken ergenlik, boy kısalığı ve psikolojik sorunlara neden olabiliyor. Kızlarda görülen aşırı kıllanmanın nedeni, yapısal, ailevi ve etnik özelliklere bağlı olabileceği gibi hormonal dengesizliklerden de kaynaklanabiliyor. Düzensiz adet kanamaları ise kızlarda özellikle ilk adet görmeyi izleyen 1-3 yıl içinde sık görülüyor. Aşırı kanama ya da düzensizliğin uzun sürmesi, kansızlık gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor."

-"ADET KANAMALARININ DÜZENSİZLİĞİNDE, MUTLAKA HEKİM KONTROLÜ GEREKİYOR"-

Özgün, bazı hastalıkların mutlaka takip edilmesi gerektiğini vurgulayarak, hastalıkları şöyle sıraladı:

"Tüberküloz, kısırlığa (infertilite) neden olabilir. Rahim içi yapışıklıklara, adet düzensizliklerine ve bozulmuş rahim içi doku hasarıyla, tekrarlayan gebelik kayıplarına ve tüplerde doku hasarıyla yapışıklıklara ve tıkanıklıklara yol açabilir.

Ayrıca vajinal akıntılarda mutlaka rahimi ilgilendiren durumların olup olmadığının teşhisi için hekim kontrolü öneriliyor.

Adet kanamalarının düzensizliği halinde, mutlaka hekim kontrolü gerekiyor. Teşhise yönelik testler sonucunda ileriye yönelik kalıcı problemler önlenebiliyor. Adet kanamaları sırasında ve kanama harici aşırı ağrıların ihmal edilmemesi gerekiyor. Hekim kontrolü sonucunda yumurtalığa ait kistler, tüplere ait iltihaplanmaların önüne geçilebiliyor.

Özellikle kız çocuklarında yumurtalık kisti tespit edilmesi durumunda, ameliyat kararları alınırken çok dikkatli olunması gerekiyor. Yumurtalığa ait kist ameliyatları, ilerleyen dönemlerde yumurtalık rezerv problemi yaratabiliyor. Bunun yerine, mümkün olduğunca ilaç tedavisi veya gözlem ile takip protokolünün uygulanması öngörülüyor. Ameliyat gerekliliğinde yapışıklıkları önlemek için kapalı ameliyat türü olan laparoskopik uygulamalar uygun görülüyor ve infertilite hekimlerinden görüş alınması isteniyor."

-"TESTİS İLTİHABI SPERM SAYISINI BOZABİLİYOR"-

Özgün, erkek çocuklarında sık görülen ve doğumsal bir anomali olan inmemiş testisin görülme sıklığının, doğum haftası ve doğum ağırlığı ile ilişkili olduğunu belirterek, bin 500 gram ve altında doğan erkek bebeklerde görülme sıklığı yüzde 60-70'lerde olduğunu kaydetti. Prematürelerde bu oran yüzde 33 iken, zamanında doğanlarda yüzde 3'e kadar düştüğüne dikkat çeken Özgün, şunları ifade etti:

"Ebeveynlerce bebeğin testisinin kontrolü sırasında şüphelenilen her durumda mutlaka hekime başvurulması öneriliyor. Özellikle testisin torbalarda hiç olmaması durumlarında mutlaka operasyon gerekiyor. Operasyon zamanı çeşitli merkezlerde farklılık göstermekle birlikte, 12 ile 18 aylık dönem arasında yapılabiliyor.

Orşit (testis iltihabı) da ilerleyen dönemde kısırlığa yol açabiliyor. Hastalık, yumurtalıkta şişme, hassasiyet ve ateş yükselmesi ile kendini gösteriyor. Nadiren kabakulak enfeksiyonu da testisleri etkileyebiliyor. Etkilendiğinde özellikle sperm sayısı, hareketi ve şekli bozulabildiğinden, ilerleyen dönemde çocukta kısırlığa neden olabiliyor. Bu nedenle, kabakulak aşısının yaptırılması öneriliyor.

Testis iltihabının diğer nedenleri arasında, genellikle cinsel yolla bulaşan hastalıklar dahil olmak üzere bakteriler yer alıyor. Bunların dışında testisin su toplaması sorununda, ateş ve hassasiyet olmadığı için genellikle ihmal edilebiliyor. Oysa hastalık sperm sayısını bozabiliyor."