Boyun Damar Tıkanıklığı

Boyun damar tıkanıklığı nasıl olur sebepleri ve belirtileri nelerdir hangi bitkiler bu hastalığa iyi gelir.
Boyun damar tıkanıklığı nedir merak ettiğiniz herşeyi bu yazıda bulabilirsiniz...

Beyindeki bir damarının tıkanması veya kanaması sonucu damarın beslediği beyin bölgesine oksijen ve gerekli besin maddeleri ulaşamaz. O bölgede beyin hasarı oluşur ve sonuçta beynin bu bölgesinin vücut üzerinde olan kontrolü ortadan kalkar. Hastalığın bulguları etkilenen bölgeye ve hasarın derecesine göre değişiklik gösterir.

Ne sıklıkla görülür ?

İnme, dünyada kalp damar sertliği ve kanserden sonra gelen en önemli ölüm nedenlerinden bir tanesidir. 9 milyon nüfusu bulunan İsveç'te her yıl 35 000 kişi inme geçirmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde her dakikada ortalama bir kişi inme geçirmekte ve her üç dakikada bir kişi de inme sonucu ölmektedir. Erişkin nüfusta en önemli sakatlık nedenlerinden biri olan inme çok ciddi sosyo-ekonomik sorunlara neden olmaktadır.

İnmenin belirtileri nelerdir ?

Bulgular beyin hasarının büyüklüğüne ve yerine göre değişir. Beynin sol yarısı vücudun sağ tarafını, sağ yarısı ise vücudun sol tarafını kontrol etmektedir. Konuşma merkezi insanların büyük bir kısmında beynin sol yarısında bulunmaktadır. Beyinin sol tarafında olan hasar vücudun sağ tarafını etkiler. Beyin hasarı sonucu ortaya çıkan bulgular neredeyse önemsenmeyecek kadar hafif olan bulgulardan ani ortaya çıkan ölümlere kadar değişebilir. Bunlar basitten ağıra kadar şöyle özetlenebilir:

Geçici bulgulara (en fazla 24 saat içinde tamamen düzelen) geçici iskemik atak denir (transient ıschemic attack'ın baş harflerinden oluşan TIA). Bunlarda gözde geçici körlük veya bulanık görme; kısa süreli konuşma veya anlama bozukluğu; geçici şuur kaybı; el parmaklarında veya tüm elde veya tüm kolda veya bacakta ortaya çıkan his kaybı veya güçsüzlük ( yani vücudun tek tarafında olan felç) olarak özetlenebilir. Bu belirtiler 24 saat içerisinde tamamen düzelirse TIA fakat bir günden sonra herhangi bir belirti bırakırsa klinik olarak inme geçirilmesinden bahsedilir. Bulgular çok kısa zamanda tamamen geçse bile çok önem verilerek hemen doktora başvurulması ve gerekli tanı yöntemlerinin hemen uygulanması gerekir. Zira TIA lı hastaların en az üçte birinde takip eden günler veya haftalar içinde inme ortaya çıkabilir.

İnmenin nedenleri nelerdir ?

Pıhtıya yani damarların tıkanmasına bağlı inme vakaların % 80 inden sorumludur. Bu pıhtıda ya kalpten ya da boyundaki damarlardan kaynaklanır. Vakaların % 20 sinde ise neden beyin damarlarından birinin ani şekilde yırtılarak, kanın beyin dokusu içine akması sonucu oluşur ve buna halk arasında beyin kanaması denir. Ritim bozuklukları veya kalp yetmezliği kalbin beyine pıhtı atmasına neden olur. Boyun damarlarında ortaya çıkan damar sertliği plaklarından kaynaklanan pıhtı inme vakalarının en az % 25 inden sorumludur. Damar sertliği bilindiği gibi bir çok damarı tutan hastalıktır. Kalp damarlarında damar sertliği sonucu kalp ağrısı olan veya enfarktüs geçirmiş olanların en az üçte birinde boyun damarlarında ciddi şekilde darlık olabilir. Bu darlıkların erken tanı ve tedavisi bulgular ortaya çıkmadan yapılabilirse inme önlenebilir.

Tanı nasıl konur ?

Tanı klinik bulguların değerlendirilmesi ve BT (Bilgisayar tomografisi) veya MR (magnetik rezonans) gibi beyin görüntüleme yöntemleri ile beyinde hasar olup olmadığının tesbit edilmesi ile konur. Bu inceleme nedenin pıhtı veya kanama sonucu olduğunuda gösterir. Pıhtı sonucu geçici bulgular olanlarda veya kalıcı inmenin erken dönemlerinde beyin tomografisi normal görünebilir. Pıhtı sonucu geçici veya kalıcı inme geçirenlerde mutlaka damar ultrasonu ile boyun damarlarının incelenmesi gerekir. Ekokardiyografi ( kalp ultrasonu) ve Holter (kalp ritim ) incelemeleri de kalp kaynaklı pıhtıların araştırılmasında önemli tanı yöntemleri arasında.

İnmeden korunma yöntemleri nelerdir ?

İnmeden korunmak için alınacak önlemler kalp-damar sağlığını koruyucu önlemlerle aynıdır. Sıgara içilmemesi, tansiyonun 14 ün altında olması, kan yağlarının diyet ve ilaçla düşük tutulması, diyabet varsa kan şekerinin kontrol altında tutulması, aşırı kiloların atılması ve egzersiz yapılması gereklidir. Bilinen başka risk faktörleri varsa, örneğin kalbte bir ritim bozukluğu veya yetmezlik söz konusuysa gerekli tedavinin yapılması çok önemlidir.

Hangi hastalara damar cerrahisi girişimi uygulanır ?

Damar ultrasonu boyun damarlarında yüzde 70 ve üzerinde darlık gösterirse, endarterektomi, yani tıkanmış olan damarın açılıp, damar sertliği plaklarından temizlenmesi sonrası tekrar kapatılması inmeyi önleyici en önemli cerrahi yöntemlerdendir. Ancak bu amelıyatın çok tecrübeli damar cerrahları tarafından yapılması gerekir. Aksi takdirde ameliyat ışleminin inmeye neden olma ihtimali artar. Komplikasyon oranı % 3 ün üzerinde olan damar ekiplerinin bu ameliyatı yapmaması lazımdır.

Damar ekiplerinin kendi sonuçlarını çok iyi takip etmesi ve hastalara son 100 vakada ortaya çıkan sorunlarını dürüst şekilde göstermesi bir tıbbi zarurettir. Yine boyun damarlarına uygulanabilecek bir başka girişim yöntemi de, kalpte olduğu gibi kasıktan kateter yardımıyla damar içine girilerek darlık alanına stent konulması ile damarın açılması işlemidir. Bu işleminde tecrübeli girişimsel radyologlar tarafından damar cerrahları ile işbirliği ile yapılması ve hastaların doğru bir şekilde seçilmesi gerekmektedir.

Boyun damarlarında darlık olan her vakaya amelıyat gerekmez.Boyun damarlarında sertliği olan vakaların hepsinde ister girişim yapılsın isterse girişimsiz takip uygulansın mutlaka damar sulandırıcı ilaçların, kolesterol seviyesi düşük bile olsa kolesterol düşürücü ilaçlarla kombine edilerek hayat boyu kullanılması çok önemlidir.