Kırık Çıkıklar

Kol, ayak, omuz, bilek, parmak gibi yerlerde ortaya çıkan kırıklar, çıkıklar için yöreden yöreye değişen sağıltma yöntemleri vardır. Bunlar arasında yaygın olanları, aşağı yukarı her bölgede uygulananları şunlardır:

1- Tatlısu balığı: Bu genellikle alabalıktır. Tatlısu balığı (alabalık) iyice döğülür, merhem durumuna gelince kırık olan yere bağlanır. Bu arada kırılan kemikleri yerine koymak,düz eltmek gereği vardır.

2- Sarımsak: Sarımsak iyice döğülür merhem biçimine gelince kırılan yere sarılır. .

3- Yumurta, sabun: Yumurta iyice çırpılır, içine dilinmiş sabun konur, birlikte karıştırılır, kırık kemikler düzene konunca üzerlerine bağlanır.

4- Havacıva hamurla karıştırılır, kırık ya da çıkığın üstüne koyup sıkıca bağlanır.

5- Çiriş unu, yumurta akı. Çiriş unu ile yumurta akı karıştırılır, iyice çalkalanıp lapa biçimine sokulur, sonra kırık yerine üzerine koyarak sarılır. Bu işlemler kırık yere alttan, üstten ince tahtalar da konur (kırık yerin oynamaması için). Kırıklar uygulanan ilaçlar çıkıklar da uygulanır. Gerek kırık, gerek çıkıklar için yalnız bu işlerin ustasına gidilir. Başka kimseye gidilmez. Doğu Anadolu yörelerinde kırık bağlayıcılara "sinikçi" denir. Kırıklarda, çıkıklarda kırılan yer önce insanın dayanabileceği nitelikte sıcak suya sokulur, yavaş yavaş ovuşturulur, çıkık ya da kırık kemikler yerine konunca işlem uygulanır.

Olay

1954 yılı yaz başındayım. Dayımın oğlu İstanbul'a gelmişti. Hahcıoğlu'nda bir yakınımızın evinde oturuyordu. Bahçedeki erik ağacına çıkıverince düşüp kırıldı. Hemen hastaneye götürüp kolunu bağlattılar. Okullar kapanmıştı, Maçka'ya gitti, kolu çözüldüğünde bir de ne görsün. Kolu eğri tutmuş, avucu ters dönüyor. Çok kuruntulu, öfkeli bir adam olan dayım küplere bindi. Doktorlara verip veriştirdi. Sonra oğlunu Maçka'nın en güvenilir nitelikte sıcak suya soktular,ovdular, ovuşturdular, yeniden kırdılar. Eski kırık durumuna getirdiler. Sonra yumurta akı, un gibi belli birleşimlere sarıp sarmaladılar. Kısa bir sürede çocuğun kolu iyileşti. Şimdi hava binbaşısıdır. Kolu ilk bağlandığı gibi kalsa iş görecek durumda olmayacaktı.

Maçka'da Yezid oğlu Resul ağa dediğimiz bir komşumuz vardı. Şimdi epey yaşlıdır. Koyuncudur. Bölgenin en başarılı kınk çıkıkçılarındandır. 1937'de Kasımpaşa'da oynarken sağ elinin baş parmağı yerinden oynamıştı. Okul beni doktora gönderdi, parmağımı sardılar. Bir süre sonra çözdüler. Parmağım nedense öteki elimin başparmağından biraz uzun. Maçka'ya gidince, kahve de otururken parmağımı ResulAğa'ya gösterdim. Baktı eline alıp evirdi çevirdi, sıktı. "O doktorun a ... k ... sın, parmağını yanlış yere tutturdu" demesin mi? Aradan yirmi beş yıl geçtiği için parmağımı düzelttirmek gereği duymadım. Ne de olsa pek işe yaramıyor.

6- Kırık, çatlak kemikler üzerine burçak lapası konursa kırılan kemikleri kendiliğinden toplar, kemikler kaynar ..